Hisse Tavan Fiyatı Hesaplama, Borsada Tavan Fiyat Uygulaması

Borsada yatırımcıların en çok sevdiği haber nedir diye sorsak şüphesiz büyük bir çoğunluk hissesinin tavan olmasını söyler. Bu bölümde bir hissenin tavan hesaplaması nasıl yapılır sorusunun cevabını vereceğiz. Ayrıca hisseler nasıl tavan olur, hissenin tavana kitlemesi ne demek gibi soruların cevaplarını paylaşacağız. İşte hisse tavan fiyatı hesaplaması ile ilgili merak edilen tüm ayrıntılar..

Hissenin Tavan Olması Ne Demek?

Tavan kelimesini açıklayacak olur isek, bir ürün fiyatının ulaşabileceği maksimum fiyat olarak açıklayabiliriz. Bazen haberlerde vs. bu tarz kavramlar karşımıza çıkabilir. Örneğin, X ürününün tavan fiyatı şu olarak belirlendi gibi bir haber görebiliriz. İşte burada bahsedilen tavan fiyat bir ürünün maksimum hangi fiyattan satılabileceğinin göstergesidir.

Borsada tavan fiyat uygulaması da aynı şekildedir. Bir hissenin gün içinde görebileceği maksimum fiyat tavan fiyat olarak adlandırılır. Burada belirlenen tavan fiyat Borsa İstanbul tarafından önceden belirlenmiş yüzdeler doğrultusunda oluşur.

Tavan Fiyatı Nasıl Belirlenir?

Bahsettiğimiz üzere hissenin tavan fiyatı Borsa İstanbul tarafından paylaşılan hesap yöntemi dahilinde belirlenir. Bu doğrultuda hissenin tavan fiyatını kendiniz rahatlıkla hesaplayabilirsiniz. Pandemi öncesinde yüzde 20olan tavan fiyat uygulaması, pandemi döneminde yaşanan aşırı volatilite nedeniyle düşürülmüştür. Yetkililer tarafından yapılan düzenleme ile 2020 yılında borsada tavan ve taban fiyat uygulaması %10 ile sınırlandırılmıştır. Günümüzde hala bu şekilde uygulama devam etmektedir.

Yani hisse senetlerinde günlük tavan fiyat uygulaması yüzde 10 ile sınırlandırılmıştır. Aynı şekilde taban fiyat uygulaması da yüzde 10 ile sınırlıdır.

Taban fiyatı da kısaca açıklayacak olur isek, gün içinde hisse senedinin düşebileceği en düşük seviye olarak izah edebiliriz. Bu seviyede o günkü başlangıç fiyatının %10 altı olabilir.

Toparlayacak olur isek, hem taban fiyat hem de tavan fiyat yüzde 10 olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda tavan fiyat hesaplaması nasıl yapılır şimdi gelin onun detaylarına bakalım.

Hisse Tavan Fiyatı Hesaplama Nasıl Yapılır?

Özellikle halka arz olan şirketlerin hisselerinde tavan fiyatın kaç olduğu çok merak ediliyor. Çünkü halka arz hisselerinde genellikle bir kaç gün hisse tavan gittiği için yatırımcılar ilk gün tavanı kaç 2. gün tavanı kaç olur gibi soruları cevaplarını merak ediyor. Bu doğrultuda aslında hesap oldukça basit. Bazen kafadan rahatlıkla yapabileceğimiz gibi küsüratlı fiyatlarda ise bir hesap makinesi kullanarak hisse tavan fiyatını hesaplayabiliriz.

Bir örnekle tava fiyat uygulamasını açıklayacak olur isek, x hisse senedi bugün kapanışını 10TL’den yapmış olsun. Bu durumda x hissesi için yarınki tavan fiyat 11 lira olacaktır. Yine yarınki taban fiyat ise yüzde 10 eksiği yani 9,08 olacaktır. Ertesi gün için hesaplamalar da bu fiyatlar üzerinden yapılır. Yani X hissesi tavan olmuş ve 11 liradan kapanmışsa yarınki tavan fiyatı yüzde 10 yukarısı yani 12,10 seviyesidir. Eğer X hissesi taban olmuş ve 9,08’den kapanmışsa yarınki taban fiyatı 8,26 olur. Tavan fiyatı hesabını yaparsak 9,98 olacaktır.

Tavan hesaplarken dikkat edilmesi gereken noktalardan biri hisselerin her gün tam yüzde 10 yükselemeyeceğidir. Yani bazen yüzde 9,92 ile tavan olabilir, bazen %9,81 ile tavan olabilir. Sayılar her zaman tam kat sayı olmadığı için yüzde 10’a yakın seviyelerle tavan fiyat belirlenir. Ancak hiçbir durumda yüzde 10’un üzeride bir artış yaşanamaz. Tabi şu anki şartlardan bahsediyoruz. 2020 Mart ayı öncesinde tavan ve taban fiyat uygulaması yüzde 20’ydi. Dolayısıyla Borsa İstanbul yeni bir düzenleme yaparak şu anki yüzde kuralarını değiştirme yetkisine sahiptir. Bu yönde bir adıma atılırsa biz de sayfamızı güncelleyerek bunun duyurusunu sizlerle paylaşırız.

Hisse Nasıl Tavana Kitler? Neden Tavan Olur?

Yatırımcıların sosyal medya konuşmalarında hissenin tavana kitlemesi veya tabana kitlemesi ileilgili söylemler duyabilirsiniz. Bunun anlamını da hemen açıklayalım. Bir hisse bahsettiğimiz oranlar doğrultusunda tavan fiyata ulaşmışsa burada yatırımcıların yeni hisse alımı çin sıraya girmesi gerekir. Tavan fiyata yazılan hisseler neticesinde bir sıra ve kuyruk oluşur. Tahtada işlemler sıraya alınır ve tavan fiyattan satış yapan olursa alıcılara bu sıra doğrultusunda dağıtım olur. Bu esnada tavan fiyat bozulmadan farklı fiyattan alım-satım işlemi gerçekleşmez. Tavan fiyatta alım emirlerinin fazla olması hissenin tavana kitlemesi anlamına gelir.

Genellikle hisselerin tavana kitlemesi, o hisselerle ilgili gelen olumlu kap haberleri, bilançolar sonrası olur. Yine sektörel olumlu haberler veya bir grubun o hisseye girmesi veya bedelsiz sermaye artırımı gibi kap bildirimleri sonrası da hisse tavana kitleyebilir.

Bir hisseye talep herhangi bir sebepten ötürü aşırı fazla olur ve satıcı da az olursa o hisse tavan kilit olabilir. Bu anlamda aslında borsada hisselerin fiyatlamaları arz ve talep doğrultusunda oluşmaktadır.

Hisse tavan uygulamasının daha anlaşılır olması açısından görsel de paylaşalım. Bir hisse senedi tava olduğunda görseldeki gibi sadece alım tarafında emirler olur. Yani satıcı tarafında emirler görünmez. Çünkü alıcı sayısı tavanda daha fazladır. Hisse senedi derinlik bilgisi takip ediyorsanız bu tarz bir görüntü gördüğünüzde hissenin tavan olduğunu anlayabilirsiniz. Eğer emirler karşı tarafta olsa ve alım tarafı boş olsaydı hissenin tabana kitlemiş olduğunu görüyor olurduk.

Tavan Serisi Nedir?

Son dönemde halka arzlarla birlikte borsada tavan serisi kavramını sık duyar olduk. Önceden nadir de olsa hisselerde tavan serisi yaşanırdı Şimdilerde ise halka arz hisselerinde bu tarz tavan serileri sıklıkla yaşanabiliyor. Tavan serisi bir hissenin tavan bozmadan bir kaç gün devam etmesi anlamına geliyor. Yani bugün tavan kapatan hisse, yarın da tavan fiyattan açılıyor, öbür gün de tavan fiyattan açılarak tavan serisi oluşturmuş oluyor. Özellikle halka arz hisselerinde 8-10 gün süren tavan serileri yaşanabiliyor.

Genellikle tavan serisi yapan hisseler alım fırsatı vermez. Gün içi işlemlere başlarken direkt eşleşme fiyatı da tavan olarak başlar ve kapanışta da tavandan kapatır.

Hisse Neden Taban Olur?

Özellikle aşırı yükselmiş hisselerde tabana kitleme görülme ihtimali yüksek olmaktadır. Eğer son dönemde aşırı fiyat hareketleriyle şişirilmiş bir hisse izlerseniz bir süre sonra tabana kitlediğini görebilirsiniz. Bu tarz bazı hisselerde taban serisi bile oluşabilmektedir. Yani günlerce tabanın bozulmadığı, işlemlerin sadece taban fiyattan gerçekleştiğini de gözlemleyebilirsiniz. Yine şirketlerin olumsuz bilançoları veya olumsuz haber akışları da hisselerin tabana kitlemesine neden olabilir.