Tarım Dışı İstihdam Nedir? NFP Verisi Piyasaları Nasıl Etkiler?

Finans piyasaları ile uzaktan yakından içli dışlı olan hemen herkesin zaman zaman duyduğu bir kavram tarım dışı istihdam. Ülkemizde açıklanmasının pek bir önemi yok. Ancak ABD’de açıklandığında piyasaları ciddi anlamda etkileyen bir veri. Borsalar, altın, döviz kurları, kripto paralar ve emtia ürünleri ile aklınıza gelebilecek her türlü finansal enstrümanı etkileyebilen öneme sahip. Dolayısı ile ABD Merkez Bankası FED, karar alırken bu veri setine odaklanıyor. Bu yazımızda sizlere tarım dışı istihdam verisi ile ilgili tüm merak edilenleri paylaştık. Tarım dışı istihdam nedir, FED kararlarını nasıl etkiler? TDİ verisinin piyasalar üzerindeki etkileri nelerdir? gibi soruların cevaplarını yazımızda bulacaksınız.

Tarım Dışı İstihdam Ne Demek?

Tarım dışı istihdam, adından da anlaşılacağı üzere tarım sektörünü hariç tutarak diğer tüm sektörlerde çalışan kişi sayısını ifade eder. Tarım, mevsimsel değişikliklere ve doğa koşullarına bağlı olduğu için istihdam oranlarında dalgalanma olabilir. Bu nedenle, tarım sektörü dışındaki istihdam oranları daha istikrarlı ve güvenilir bir ekonomik gösterge olarak kabul edilir.

Amerika’da her ayın ilk Cuma günü açıklanan TDİ verisi piyasa aktörleri tarafından NFP olarak adlandırılır. Bu veri, ülkedeki ekonomik gidişatın önemli bir yansıması olarak kabul edilir. Dolayısı ile ABD ekonomisi açısından en önemli veri setleri arasında yer alır. Özellikle imalat, inşaat, perakende, sağlık ve hizmet sektörleri gibi büyük sektörlerdeki istihdam artışları veya azalışları bu veri ile ölçülür.

Önemli bir veri olduğu için tarım dışı istihdam verisi ne zaman açıklanacak? Tarım dışı istihdam saat kaçta açıklanıyor gibi sorular da yatırımcılar tarafından gelmekte. O soruların da cevaplarını hemen verelim.

Tarım Dışı İstihdam Rakamları Ne Zaman Açıklanır?

ABD’de açıklanan tarım dışı istihdam verisi ile birlikte aynı anlarda açıklanan işsizlik rakamları ve ortalama saatlik kazançlar verileri de ekonomideki gidişatı gösterme açısından önemli veriler arasında yer alır. Bu 3 veri de her ayın ilk Cuma gününde Türkiye saati ile 15.30’da açıklanmaktadır.

ABD İstihdam Verilerinin Önemi

ABD ekonomisi, dünyanın en büyük ekonomilerinden biri olduğu için tarım dışı istihdam verisi sadece ABD içinde değil, küresel piyasalarda da büyük yankı uyandırır. İstihdam verileri, ekonomik büyümenin hızını, iş gücü piyasasının gücünü ve tüketici harcamalarını yansıtan önemli bir göstergedir.

Tarım dışı istihdamda yaşanan bir artış, ekonomik büyümenin sürdüğüne işaret ederken, düşüşler ekonomide yavaşlama olabileceğine dair bir sinyal olarak algılanır. Bu veri, ekonomistler ve yatırımcılar için enflasyon beklentilerini anlamada da kritik bir role sahiptir. İstihdam artışının yüksek olduğu dönemlerde, iş gücüne olan talep artar ve ücretler yükselir. Bu da enflasyonun artabileceğini gösterir.

FED Kararlarını Nasıl Etkiler?

ABD Merkez Bankası (FED), ülkenin para politikalarını belirlerken bir dizi ekonomik göstergeye bakar. Bu göstergeler arasında NFP verisi, FED’in kararları üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. ABD Merkez Bankası’nın en önemli hedefi fiyat istikrarını sağlamaktır. Bir diğer önemli hedefi ise maksimum istihdam düzeyine ulaşmak olarak tanımlanmıştır. Son dönemde maksimum istihdam düzeyine ulaşmayı başaran FED, fiyat istikrarı konusunda da önemli adımlar atmıştır. Bu kapsamda enflasyonla mücadele etmeye çabalayan FED’in tam olarak başarılı olduğu söylenemese de doğru yolda ilerlediği görülmektedir. Uygulamakta olduğu faiz politikasının sonuçlarını enflasyonu düşürerek alan FED yönetiminin yakın zamanda faiz indirimlerine başlaması beklenmektedir.

Tarım dışı istihdam verisi, işsizlik oranları ve ücret artışları ile birlikte değerlendirildiğinde, FED’in faiz oranlarını artırma ya da sabit tutma kararlarını doğrudan etkileyebilir. Örneğin, yüksek istihdam artışları ve düşen işsizlik oranları, ekonominin ısındığını ve enflasyonun artabileceğini gösterir. Bu durumda FED, faiz oranlarını artırarak ekonomiyi soğutmayı ve enflasyonu kontrol altına almayı amaçlayabilir.

Öte yandan, tarım dışı istihdam verisi zayıf gelirse, yani iş gücü piyasasında bir duraklama veya gerileme söz konusuysa, FED faiz oranlarını düşük tutarak ekonomik büyümeyi teşvik etmeye çalışabilir. Bu nedenle, NFP verisi, FED’in kısa vadeli para politikaları için kritik bir göstergedir.

Tarım Dışı İstihdam Verileri Piyasaları Nasıl Etkiler?

Tarım dışı istihdam verisi, hisse senedi piyasaları, tahvil piyasaları, döviz kurları ve emtia fiyatları üzerinde doğrudan etki yapar. Piyasa oyuncuları bu veriyi yakından takip eder ve açıklanma anında genellikle büyük dalgalanmalar yaşanır.

Borsa ve Hisse Senetlerine Etkileri

Eğer NFP verisi beklentilerin üzerinde gelirse, bu durum genellikle hisse senedi piyasalarında pozitif bir etki yaratır. Ancak buraya ceteris paribus diye bir ilave düşmekte fayda olacaktır. Çünkü bazı durumlarda NFP’nin yüksek gelmesi istenmez. Özellikle VIX endeksinde aşırı yükseliş yaşanan durumlarda istihdam rakamları daha da önemli hale gelebilir. ABD ekonomisinin diğer ekonomiler karşısında çok üstün olması ABD doları için aşırı pozitif olacağından bu durum borsalara satış olarak yansıyabilir. Dolayısı ile normal şartlarda NFP rakamlarının pozitif olması Dow Jones ve diğer ABD endekslerine olumlu yansıyacakken, ekstrem durumlarda tam tersi fiyatlamalara neden olabilir.

Çok güçlü gelebilecek ABD tarım dışı istihdam rakamları FED’in faiz artırımı yönünde karar almasına neden olabilir. Dolayısı ile bu da borsalar için negatif bir gelişme olacaktır. Dolayısı ile tarımdışı istihdam verilerinin beklentilerinin çok üzerinde gelmesi borsa yatırımcıları tarafından istenilen bir durum olmamaktadır diyebiliriz.

Döviz Kurlarına Etkisi

ABD ekonomisinin gücünü yansıtan bir tarım dışı istihdam verisi, doların diğer para birimlerine karşı değer kazanmasına yol açabilir. Özellikle, dolar endeksi bu veriler açıklandıktan sonra hızlı bir şekilde hareket eder. Güçlü bir tarım dışı istihdam raporu, dolar endeksini yükseltecek ve dolar diğer ülke para birimlerine karşı değer kazanacaktır. Zayıf bir TDI verisi ise ABD dolarını diğer para birimlerine karşı düşürecek ve dolar endeksini aşağı çekecektir.

Kripto Paralar Üzerindeki Etkileri

Doların güçlü olduğu dönemlerde TDI verisinin iyi gelmesi piyasaların geneli açısından istenen bir durum değildir. Dolayısı ile tarım dışı istihdamın yüksek gelmesi halinde kripto piyasasında düşüş yaşanması muhtemeldir. Tersi durumda, yani TDI verisinin düşük gelmesi durumunda ise kripto piyasasında yükselişler yaşanma ihtimali yüksek olacaktır.

Altın – Petrol ile Tarım Dışı İstihdam Arasındaki İlişki

Petrol ve altın fiyatlarını tek başlıkta yazmak istedik. Çünkü her ikisi de ABD tarım dışı istihdam verilerinden benzer şekilde etkileniyor. Hem petrol hem de altın ABD dolarını sevmezler. Sevmezler derken insanın insanı sevmediği gibi değil tabii. Yani ABD doları yükseldiğinde petrol ve altın fiyatı düşüş gösterir. Dolayısı ile de bu iki yatırım aracı da NFP verilerinin yüksek gelmesini istemezler. Çünkü TDI verisi yüksek geldiğinde dolar artacak ve altın ile petrol düşecektir. Yani kısaca toparlayacak olur isek, tarım dışı istihdamın yüksek gelmesi halinde altın ve petrol düşer. Verinin beklenti altında kalması halinde ise hem altın hem de petrol tarafında yükseliş yaşanması beklenir.

Tahvil Piyasalarına Etkisi

TDİ verisi, ABD Hazine tahvilleri üzerinde de önemli bir etkiye sahiptir. Güçlü istihdam verileri, tahvil getirilerinin artmasına neden olur çünkü yatırımcılar, faiz oranlarının artacağı beklentisiyle tahvillerden çıkış yapar. Bu da tahvil fiyatlarının düşmesine ve getirilerin yükselmesine yol açar.

NFP verisi, hem ABD ekonomisinin sağlığını anlamak için kritik bir gösterge hem de FED’in para politikaları üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Piyasalarda volatiliteye yol açabilecek bu veri, yatırımcıların yakından takip ettiği en önemli ekonomik raporlar arasında yer alır. İstihdamdaki artışlar ve azalmalar, sadece ABD ekonomisini değil, küresel piyasaları da derinden etkileyebilir.

Her ayın ilk Cuma günü açıklanan bu veri, piyasaların yönünü belirleyen en önemli unsurlardan biridir. Dolayısıyla, hem yatırımcılar hem de piyasa analistleri için TDİ verisini doğru yorumlamak, stratejilerini şekillendirmede büyük bir rol oynar.